دردهای لگنی در دوران بارداری

درد لگنی و ناراحتی در این ناحیه در دوران بارداری بسیار شایع است. در این دوران، رباط‌ها در حال کشیده شدن هستند، سطح هورمون‌ها در حال تغییر و اندام‌ها در حال ایجاد فضای لازم برای رحم در حال رشد شما هستند. اما گاهی، درد می‌تواند نشانه‌ای از مسئله‌ای جدی باشد. در ادامه توضیح می‌دهیم که چگونه می‌توان دردها و ناراحتی‌های مربوط به این دوران را رمزگشایی نمود و آن‌ها را آرام کرد. دلایل رایج درد در ناحیه‌ی لگن در دوران بارداری چیست؟. اگر درد شما از بین نمی‌رود یا اگر علائمی همچون خونریزی، ترشحات غی ...

دلایل رایج درد در ناحیه‌ی لگن در دوران بارداری چیست؟

اگر درد شما از بین نمی‌رود یا اگر علائمی همچون خونریزی، ترشحات غیرمعمولی یا انقباضات شدید شکمی دارید حتما به پزشک متخصص زنان و زایمان خود مراجعه کنید.

درد ناشی از انبساط رحم

در 8 تا 12 ماهگی از بارداری، احتمال دارد که انقباضاتی را در ناحیه شکمی حس کنید که دردی شبیه به درد شروع عادت ماهیانه دارد. تا زمانی‌که هیچ گونه خونریزی وجود نداشته باشد، این درد به انبساط رحم مربوط می‌شود. طبق گفته‌ی دکتر گرین‌اسپن، تجربه‌ی چنین دردی در زایمان‌های دوم و بعد از آن بیشتر از زایمان اول است.

کیست‌های تخمدانی

کیست‌های تخمدانی که به دلیل تغییرات ایجاد شده در شیوه تولید یا رهاسازی تخمک‌ها به وجود می‌آیند، بسیار رایج، غیرسرطانی و معمولا بی‌خطر هستند. ممکن است این کیست‌ها در دوران بارداری بزرگ‌تر شوند و فشاری که رحم منبسط شده‌ی شما به تخمدان‌ها می‌آورد باعث ایجاد درد می‌شود. اگر کیست پاره شود، به ناگهان، درد شدیدتر می‌شود. اگر دارای سابقه‌ی کیست تخمدانی هستید یا فکر می‌کنید که در دوران بارداری این اتفاق برای شما افتاده است حتما به پزشک خود اطلاع دهید. با انجام سونوگرافی می‌توان مطمئن شد که اندازه‌ی کیست‌ها بزرگ‌تر شده است یا خیر.

در موارد نادر، ممکن است کیست بچرخد (که به آن پیچ‌خوردگی می‌گویند)؛ این شرایط بسیار جدی است که معمولا پس از فعالیت‌های ناگهانی یا سنگین همچون دویدن برای رسیدن به اتوبوس یا انجام رابطه‌ی کامل جنسی اتفاق می‌افتد. طبق گفته‌ی دکتر گرین‌اسپن، درد بیمارانی که دچار پیچ‌خوردگی کیست شده‌اند به این راحتی‌ها آرام نمی‌شود؛ این درد خیلی شدید، جدی و مداوم است و ممکن است حالت تهوع، استفراغ و تعریق شدید به همراه داشته باشد. اگر فکر می‌کنید که به پیچ‌خوردگی کیستی مبتلا شده‌اید به سرعت با پزشک خود تماس بگیرید.

درد رباط گرد

با آغاز سه ماهه‌ی دوم بارداری، ممکن است احساس درد در پهلو را تجربه کنید چرا که رباط بالای رحم که تا کشاله‌ی ران امتداد دارد، شروع به کشیده شدن و انقباض می‌کند. دکتر سوزان مریل‌ناچ، پزشک متخصص زنان و زایمان سن‌دیه‌گو می‌گوید "زنان معمولا این درد را هنگام راه رفتن یا بلند شدن از صندلی تجربه می‌کنند؛ رحم تغییر زاویه می‌دهد و رباط را به سمت بالا می‌کشد". دراز کشیدن به پهلویی که درد دارد می‌تواند درد را آرام کند؛ البته این درد تا 24 ماه دیگر برای همیشه از بین خواهد رفت!

فشار ناشی از وزن جنین

با آغاز سه‌ ماهه‌ی سوم، ممکن است فشاری را در ناحیه‌ی لگنی احساس کنید چرا که وزن جنین در حال افزایش است و بر عصب‌هایی که از واژن تا پاها ادامه دارند فشار وارد می‌کند. دکتر مریل‌ناچ می‌گوید این درد معمولا در هنگام حرکت (مثل هنگام راه رفتن یا نشستن در ماشین) اتفاق می‌افتد چرا که جنین در این حالت تکان می‌خورد. برای تسکین این دردها می‌توانید به پهلو دراز بکشید و استراحت کنید.

انقباضات برکستون- هیکس

فشار یا انقباض در ناحیه‌ی لگنی که می‌آید و می‌رود می‌تواند ناشی از انقباضات رایج این دوران باشد اما اگر این حس فشار متناوب باشد و زیاد دردناک نباشد، به احتمال زیاد به دلیل انقباضات تمرینی است که آن‌را انقباضات برکستون- هیکس می‌نامند. این انقباضات "تمرینی" تقریبا در 20 هفتگی اتفاق می‌افتند و ممکن است به دلیل کمبود آب در بدن آغاز شوند، بنابراین حتما آب کافی در این دوران بنوشید. (اگر دراز بکشید و دست خود را روی شکم بگذارید، احساس خواهید کرد که رحم شما سفت شده و بعد به حالت استراحت درمی‌آید؛ در این صورت احساس فشار حتما ناشی از انقباض خواهد بود.) این انقباض‌ها خود به خود از بین می‌روند اما اگر تا دو ساعت، به میزان بیش از چهار انقباض در هر ساعت را تجربه کردید با پزشک خود تماس بگیرید. به گفته‌ی دکتر مریل‌ناچ "در زایمان‌های پیش از 37 هفته، انقباضات هر 15 دقیقه یک بار یا کمتر رخ می‌دهند و حتی با مثانه‌ی خالی و در حالت درازکش هم این انقباضات تا 2 ساعت به صورت پیاپی اتفاق می‌افتند".

مفاصل لگنی

با نزدیک شدن به پایان بارداری هورمون ریلاکسین افزایش می‌یابد و به رباط‌ها کمک می‌کند تا خود را برای تولد آماده کنند. همچنین، ریلاکسین مفصل لگنی را شل می‌کند و حتی آن‌ها را اندکی از هم جدا می‌کند. احساس درد در اطراف استخوان شرم‌گاهی کاملا طبیعی است و ممکن است احساس کنید که پاهایتان می‌لرزند. برخی از خانم‌ها از کمربند محافظ لگنی استفاده می‌کنند که به محکم شدن این ناحیه کمک می‌کند.

یبوست

یبوست، یکی از مشکلات رایج در دوران بارداری، می‌تواند باعث درد و ناراحتی در ناحیه‌ی لگنی شود. (هورمون‌ها روند گوارش غذا را کند می‌کنند، مکمل‌های غذایی حاوی آهن که پزشک تجویز می‌کند نیز همین مشکل را ایجاد می‌کنند.) آب فراوان بنوشید و غذاهای حاوی فیبر همچون میوه‌ و سبزیجات خام مصرف کنید. اگر باز هم مشکل یبوست برطرف نشد، از پزشک خود بپرسید که آیا می‌توانید از ملین‌ها یا شیاف‌های گلیسرینی استفاده کنید یا خیر.

عفونت مجاری ادراری

10% از مادران باردار، در دوران بارداری به نحوی به عفونت مجاری ادراری مبتلا می‌شوند. نشانه‌های رایج این مشکل شامل احساس ناگهانی ادرار، درد یا سوزش ادراری، و ادرار خونی است اما برخی از بیماران مبتلا به عفونت مجاری ادراری درد شکمی را نیز تجربه می‌کنند. دکتر چمبلیس می‌گوید "مشکل اصلی در مورد عفونت ادراری در دوران بارداری این است که این عفونت می‌تواند به کلیه‌ها هم سرایت کند و منجر به افزایش خطر زایمان زودرس شود". به همین دلیل است که پزشک متخصص در هر بار مراجعه از شما آزمایش ادرار می‌گیرد. اگر عفونت مجاری ادراری خیلی زود تشخیص داده شود به سادگی با آنتی‌بیوتیک درمان می‌‌شود.

آیا درد لگنی در دوران بارداری خطرناک است؟

برخی زنان با مشکلات جدی در دوران بارداری مواجه می‌شوند که می‌تواند با دردهای مختلفی همراه باشد. اگر درد لگنی شما با دردها و علائم خاص دیگری همچون تب و خونریزی همراه باشد باید حتما با پزشک خود تماس بگیرید. در ادامه، دلایل جدی‌تر و خطرناک‌تر درد لگنی در دوران بارداری را معرفی خواهیم کرد.

سقط جنین

اگر درد شکمی در سه ماهه‌ی اول بارداری تجربه شود باید نگران سقط جنینباشید چرا که متاسفانه 15 تا 20 درصد از بارداری‌ها به سقط جنین ختم می‌شوند. علائم سقط جنین شامل خونریزی و انقباض متناوب و شبیه به انقباضات عادت ماهیانه است.

حاملگی خارج رحمی

حاملگی خارج رحمیکه طی آن، تخمک‌ در مکانی به غیر از رحم و معمولا در لوله‌ی فالوپ جای می‌گیرد در هر یک بارداری از پنجاه بارداری اتفاق می‌افتد. اگر به احتمال خیلی کم حاملگی خارج رحمی را تجربه کنید در هفته‌های ششم تا دهم بارداری درد شدید و خونریزی خواهید داشت چرا که لوله‌ی فالوپ شروع به اتساع می‌کند. زنانی که در معرض خطر بارداری خارج رحمی قرار دارند زنانی هستند که سابقه‌ی حاملگی خارج رحمی، یا جراحی لگنی، شکنی و فالوپی داشته‌اند یا در زمان باردار شدن، اندومتریوز، لوله‌ی رحمی بسته‌شده یا آی یو دی داشته‌اند یا دچار عفونت لگنی بوده‌اند. رحم‌هایی که دارای شکل غیرطبیعی هستند و استفاده از روش‌های مصنوعی باروری نیز خطر حاملگی خارج رحمی را افزایش می‌دهد.

حاملگی‌ خارج رحمی را نمی‌توان ادامه داد و باید حتما به سرعت درمان شود. اگر نتیجه‌ی تست خانگی بارداری شما مثبت است اما هنوز آزمایش درمان‌گاهی انجام نداده‌اید و دچار درد شکمی هستید باید هرچه زودتر به پزشک متخصص مراجعه کنید. با انجام سونوگرافی می‌توان مطمئن شد که تخمک در رحم جای گرفته است یا خیر.

زایمان زودرس

اگر کمردرد و فشار لگنی شدید دارید که می‌آید و می‌رود احتمالا به زمان زایمان نزدیک شده‌اید. اگر در یک ساعت بیش از چهار بار دچار انقباضات شکمی شوید و حتی اگر دراز بکشید و مثانه هم خالی باشد این انقباضات تا دو ساعت هم طول بکشند باید پزشک مراجعه کنید. اگر این علائم پیش از 37 هفتگی تجربه شوند، به آن زایمان زودرس می‌گویند.

پره اکلامپسی

طبق گزارش موسسه‌ی پره اکلامپسی آمریکا، پره اکلامپسی و دیگر اختلالات مربوط به فشار خون بالا در میان 5 تا 8 درصد زنان باردار مشاهده می‌شود. پره اکلامپسی می‌تواند پس از 20 هفتگی آغاز شود و به همین دلیل است که پزشک شما در هر بار مراجعه، فشار خون شما را می‌گیرد. این مشکل با فشار خون بالا و وجود پروتئین در ادرار همراه است. فشار خون بالا باعث می‌شود که رگ‌های خونی رحم تنگ شوند و اکسیژن و مواد غذایی لازم به جنین نرسد و به همین دلیل رشد جنین کاهش می‌یابد. پره اکلامپسی خطر جدا شدن زودرس جفت را نیز به همراه دارد که طی آن، پیش از زایمان، جفت از دیواره‌ی رحم جدا می‌شود. اگر پره اکلامپسی شدید باشد با درد در ناحیه‌ی بالا و راست شکم همراه است و تهوع، سردرد، ورم و مشکلات بصری نیز به آن اضافه می‌شود.

جدا شدن زودرس جفت

جفت منبع اکسیژن و مواد غذایی برای جنین است و معمولا در قسمت بالایی دیواره‌ی رحم جای می‌گیرد و تا زمان تولد از جنین جدا نمی‌شود. در موارد نادری (یک مورد در میان هر 200 تولد) جفت از دیواره‌ی رحم جدا می‌شود که معمولا در سه‌ ماهه‌ی سوم اتفاق می‌افتد و بسیار خطرناک است. درد جدا شدن جفت از دیواره‌ی رحم بسیار شدید است و با گذشت زمان بیشتر می‌شود. رحم سفت می‌شود (اگر شکم را فشار دهید سفت و فرو نمی‌رود) و ممکن است خونریزی قرمز رنگ بدون لخته داشته باشید. در برخی موارد، با جدا شدن جفت، زایمان نیز اتفاق می‌افتد که در این صورت تولد نوزاد باید با سزارین انجام شود. اگر جدا شدن جفت خیلی شدید نباشد می‌توان تحت نظر پزشک به بارداری ادامه داد یا با تحریک زایمان، زایمان واژینال انجام داد. زنانی که در معرض خطر این مشکل قرار دارند زنانی هستند که سابقه‌ی جدا شدن جفت از رحم را داشته‌اند، یا فشار خون بالا، پره کلامپسی و ترومای شکمی را تجربه کرده‌اند.

فیبروم رحمی

فیبروم‌های رحمی رشد غیر سرطانی رحم است. این فیبروم‌ها معمولا در سنین باروری ایجاد می‌شوند و بارداری می‌تواند بزرگ شدن آن‌ها را تحریک کند، فیبروم‌ها می‌توانند دردناک یا بی‌درد باشند. هنگامی‌که یک فیبروم به سرعت رشد می‌کند منبع خونی آن نیز افزایش می‌یابد و ممکن است بترکد که درد را به همراه دارد. در اغلب موارد، فیبروم‌ها در دوران بارداری مشاهده می‌شوند اما در حالت عادی باید فیبروم‌ها را خارج نمود تا بارداری‌های بعدی به راحتی ادامه پیدا کنند.

پارگی رحم

این مشکل بسیار نادر است اما امکانش وجود دارد که رحم در دوران بارداری پاره شود به خصوص اگر از سزارین‌های قبلی زخمی روی رحم باقی مانده باشد یا پیش از این سابقه‌ی جراحی‌ شکمی داشته باشید. اگر رحم پاره شود دردی شبیه به درد شدید پاره شدن یک زخم قدیمی را خواهد داشت و می‌تواند بسیار خطرناک و برای مادر و فرزند کشنده باشد. پارگی‌هایی که خارج از زمان زایمان اتفاق می‌افتند به ناحیه‌ی شکمی آسیب می‌زنند. هیچ راهی برای جلوگیری از پارگی رحم وجود ندارد؛ البته اگر بیمار در معرض خطر پارگی رحم قرار داشته باشد باید تحت نظر پزشک قرار بگیرد و هر نوع علائمی باید در مورد او جدی گرفته شود به خصوص اگر با پیشروی بارداری، درد بیمار بیشتر شود.

پیچ‌خوردگی تخمدان

پیچ‌خوردگی تخمدان یکی دیگر از دلایل درد است که نادر اما بسیار جدی است: در این مورد، تخمدان‌ها دچار پیچش می‌شوند. این اتفاق می‌تواند در مراحل اولیه‌ی بارداری پیش بیاید. تخمدان به شکل یک دوک نخ‌ریسی است و می‌تواند خود به خود بچرخد و منبع خونی‌اش پاره شود. یکی از عوامل ایجاد پیچ‌خوردگی در تخمدان تحریک تخمک‌گذاری است که به بزرگ شدن تخمدان‌ها می‌انجامد. علائم این مشکل شامل درد ناحیه‌ی پایین شکمی، تهوع و تب است.

آپاندیس

ورم آپاندیس در دوران بارداری هم می‌تواند اتفاق بی‌افتند. معمولا درد ناشی از ورم آپاندیس در قسمت پایینی و راست شکم احساس می‌شود. ممکن است آپاندیس در دوران بارداری به راحتی تشخیص داده نشود چرا که با پیشرفت بارداری، آپاندیس به سمت بالا هدایت می‌شود. ورم آپاندیس نیازمند جراحی اورژانسی و برداشتن آن به منظور جلوگیری از پارگی است.

سنگ کلیه

اگر احساس درد در پهلو دارید، احتمال دارد این درد ناشی از سنگ کلیه باشد. معمولا با تجویز دارو یا مواد غذایی خاصی، باید منتظر ماند تا سنگ از بین برود. اگر به وجود سنگ در کلیه‌ی خود مشکوک هستید حتما با پزشک خود صحبت کنید.